2022

metal/srebro, emalia, wym. śr. ok. 2 cm; ok. 1,5 x 1,5 cm, jama 7

Zawieszka składa się z dwóch osobnych części, gwiazdy i serca, połączonych ze sobą znajdującym się w górnej partii gwiazdy – uszkiem. Pierwsza część to gwiazda Dawida, której awers pokryty został zieloną emalią komórkową. W jego centrum widnieje hebrajski napis „Bóg”.

wym. 17 ×17 m

gł. ok. 3,5 – 4,5 m

cegła, zbrojony beton

Kwatera IV

SS-Sonderkommando Kulmhof latem 1942 r. przystąpiło do niszczenia i zacierania śladów swoich zbrodni w lesie rzuchowskim, gdzie nagromadzone w masowych mogiłach zwłoki ofiar zaczęły fermentować.

metal, kamień szklany?, dł. ok. 6 cm, badania archeologiczne, wykop F/98

Zawieszka lub broszka z centralnie osadzonym oczkiem (prawdopodobnie szlifowany kamień szklany) w kolorze szmaragdowej zieleni.

średnica 7,8 cm, badania archeologiczne, sezon 2002, pałac – jama śmietniskowa nr 7

Wśród rzeczy należących do ofiar obozu w Chełmnie znajdują się m.in. gwiazdy Dawida, które w czasie okupacji pozwalały Niemcom na szybką identyfikację osób pochodzenia żydowskiego, ale dla Żydów gwiazda jako znak miała również znaczenie uniwersalne, będące symbolem judaizmu, syjonizmu czy żydowskiej tożsamości.

W 2002 r. podczas badań wykopaliskowych na terenie ruin pałacu w Chełmnie, który od grudnia 1941 do 7 kwietnia 1943 r., czyli do dnia wysadzenia w powietrze, stanowił najważniejszy element infrastruktury niemieckiego obozu zagłady, odnaleziono niewielkich rozmiarów owalny znaczek z inskrypcją „INWALIDA WOJENNY”.