Marsz Pamięci

19 kwietnia po raz dziesiąty przez polany Lasu Rzuchowskiego przeszedł Marsz poświęcony pamięci ofiar niemieckiego obozu zagłady w Chełmnie (niem. Kulmhof). W tym roku w szczególny sposób upamiętniono Żydów zamordowanych podczas pierwszej likwidacji obozu.

Na początku marca 1943 r. Sonderkommando Bothmann przystąpiło do niszczenia infrastruktury obozowej i zacierania śladów zbrodni. Wysadzono wówczas dwa znajdujące się w Lesie Rzuchowskim krematoria, a wszelkie prace niwelujące wykonywali żydowscy więźniowie. 7 kwietnia 1943 r. Niemcy wysadzili pałac, uprzednio zamykając w nim grupę przywiezionych dzień wcześniej chorych na tyfus Żydów z łódzkiego getta.

Do zgromadzonych pod Pomnikiem Ofiar Zagłady przemówienia wygłosili dr Anna Ziółkowska, Dyrektor Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie i Robert Kropidłowski, Starosta Powiatu Kolskiego. Następnie uczniowie Liceum Ogólnokształcącego im. Kazimierza Wielkiego w Kole odczytali kompilację tekstów, których motywem przewodnim były potajemnie prowadzone przez więźniów zapiski. Pisali tak, jak umieli, po polsku, w jidysz, nakładając na siebie obowiązek przekazania okrutnej prawdy.

„To są ostatni Żydzi, którzy pracowali pod knutem gestapo w Chełmnie, leżącym między Dąbiem a Kołem. Są to ostatnie dni naszego życia, więc dajemy znak, może odnajdą się nasi krewni lub znajomi. Wiedzcie, że wszyscy Żydzi, których wysłano z Łodzi, zostali wymordowani w bardzo brzydki sposób, męczono ich i spalono. Bądźcie zdrowi, a jeśli przeżyjecie, pomścijcie” – notatka datowana między 2 a 7 kwietnia 1943 r. (przechowywana w Instytucie Jad Waszem).

Elementem łączącym wydarzenia sprzed 80 lat związane z wybuchem w getcie warszawskim powstania i pierwszą likwidacją obozu były żółte żonkile, które już od kilku lat towarzyszą uczestnikom Marszu Pamięci.

Po dotarciu na IV Kwaterę modlitwę za zmarłych odmówił proboszcz parafii Narodzenia NMP w Chełmnie ks. Krzysztof Kaczmarek, następnie Mariola Rakiewicz, doradczyni wojewody wielkopolskiego odczytała list skierowany do uczestników przez wojewodę Michała Zielińskiego, kierownik Oddziału Bartłomiej Grzanka odczytał list od marszałka województwa wielkopolskiego Marka Woźniaka. Delegacje oddały hołd straconym w obozie przez złożenie kwiatów i zapalenie zniczy przy Ścianie Pamięci.

Przemarsz zakończyło przemówienie kierownika, w którym zwrócił uwagę na okrucieństwa wojny wymierzane w niewinne ofiary rosyjskiej agresji na Ukrainę.

Uczestnikami uroczystości byli poseł na Sejm RP Leszek Galemba, przedstawiciele władz wojewódzkich, samorządowych i służb mundurowych, Instytutu Pamięci Narodowej, reprezentanci lokalnych organizacji, stowarzyszeń, instytucji kultury, a także młodzież wraz z nauczycielami ze szkół powiatu kolskiego, konińskiego, tureckiego i włocławskiego.

Organizatorami Marszu było Muzeum w Chełmnie i Starostwo Powiatowe w Kole.

#ŁączyNasPamięć #MarszPamięci