Upamiętnienie kolskich Żydów – pierwszych ofiar obozu

8 grudnia na terenie Muzeum byłego niemieckiego obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem odbyła się uroczystość upamiętniająca w 80. rocznicę pierwszego transportu Żydów z Koła.

Uroczystość rozpoczęła się od przemówień dr Anny Ziółkowskiej, dyrektor Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie i dr. Krzysztofa Witkowskiego, burmistrza miasta Koła. Uczestnicy przeszli następnie pod pozostałości piwnic pałacowych, które zajmują szczególne miejsce w historii obozu, ponieważ ofiary spędzały tam ostatnie chwile życia przed wejściem do mobilnych komór gazowych. Uczennica Liceum Ogólnokształcącego im. Kazimierza Wielkiego w Kole odczytała fragment relacji Michała Podchlebnika, uciekiniera z obozu zagłady, opisującej akcję wysiedleńczą z getta w Kole. Modlitwę za zmarłych odśpiewał  Borys Weininger z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi. Następnie chargé d'affaires Ambasady Izraela w Polsce, Tal Ben-Ari Yaalon wygłosiła przemówienie, w którym podkreśliła znaczenie obozu śmierci w Chełmnie w historii Zagłady. Ofiary obozu upamiętniono poprzez złożenie kwiatów i zapalenie zniczy przy ruinach pałacu.  

Uroczystości towarzyszyło otwarcie wystawy czasowej Życie kolskich Żydów sprzed lat… z oprowadzaniem kuratorskim Magdaleny Babik. Następnie uczestnicy zapoznali się z nieznanym do tej pory świadectwem ostatnich więźniów obozu, o którym opowiedziała Małgorzata Grzanka, opublikowanym w nowym wydawnictwie Nazwali to, że biorą na robotę… Dokumenty osobiste więźniów niemieckiego obozu zagłady w Chełmnie.

Słowo do zgromadzonych skierowali wojewoda wielkopolski Michał Zieliński, odczytane przez jego doradczynię Mariolę Rakiewicz, a także Izzi Keren, przewodniczący Ziomkostwa Żydów z Koła w Izraelu.

Przed rozpoczęciem uroczystości pani Yaalon zwiedziła teren Miejsca Pamięci w Chełmnie wraz z wystawami stałymi, po jej zakończeniu złożyła kwiaty przy Ścianie Pamięci w Lesie Rzuchowskim.

W uroczystości wzięli udział również: przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi Józef Weininger, burmistrz Dąbia Tomasz Ludwicki, wójt Gminy Grzegorzew Bożena Dominiak, zastępca Dyrektora Departamentu Kultury Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu Grażyna Brzezińska, kierownik Biura Badań Oddziałowych IPN w Poznaniu, prof. UAM dr hab. Konrad Białecki, Przewodnicząca Rady Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie prof. UAM dr hab. Danuta Konieczka – Śliwińska.